AChecker validation success

Το σπίτι - καταφύγιο της Αντίστασης

ΣΠΟΥΔΑΙΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΦΙΛΟΞΕΝΗΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΥ

Δημοσίευση: 28 Οκτ 2016

Τον χειμώνα του '42 στα παγωμένα βουνά των Αγράφων οι αντάρτες περνούν τραγουδώντας. Και σκορπίζουν τον ενθουσιασμό. Ο κόσμος συγκεντρώνεται στις πλατείες, τους περιμένει, ενώνεται μαζί τους.

Το αρχοντικό της οικογένειας Ζαχαρόπουλου στα Αγραφα έγινε ένα «καταφύγιο» της Αντίστασης

Το αρχοντικό της οικογένειας Ζαχαρόπουλου στα Αγραφα έγινε ένα «καταφύγιο» της Αντίστασης, αφού σε αυτό φιλοξενήθηκαν κατά τη διάρκεια της Κατοχής μερικοί από τους πρωταγωνιστές της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Ο μικρότερος γιος της οικογένειας, ο 88χρονος σήμερα Αγγελος, διηγείται τις αναμνήσεις του από τους Αρη Βελουχιώτη, Κρις Γουντχάους, Κώστα Καραγιώργη, Ορφέα Βλαχόπουλο, Γιώργο Σημίτη και άλλους

Στις εστίες της ελεύθερης Ελλάδας διαδραματίζονται σκηνές που χαράζονται για πάντα στη συλλογική μνήμη. Στην Καστανιά, ένα από τα κεφαλοχώρια της περιοχής, γράφεται Ιστορία. Εκεί λειτουργεί το κέντρο διεκπεραίωσης του έντυπου υλικού που τυπώνουν οι ΕΑΜικές οργανώσεις, ενώ οι ειδήσεις από το βουνό ανεβάζουν το ηθικό. Ενα από τα σπίτια της, το αρχοντικό της οικογένειας Ζαχαροπούλου, γίνεται «καταφύγιο» της Αντίστασης, αφού σε αυτό φιλοξενούνται κατά τη διάρκεια της Κατοχής σπουδαίες προσωπικότητες του ΕΑΜικού κινήματος.

Μερικοί από τους πρωταγωνιστές της νεότερης ελληνικής ιστορίας άφησαν τα ίχνη τους σε αυτό το σπίτι, που τελικά κάηκε κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου. Στην «καλή του κάμαρη» έγραψε την ομιλία του στο ιστορικό Β' Πανθεσσαλικό Συνέδριο του ΕΑΜ ο Ορφέας Βλαχόπουλος, αναπληρωτής του Σιάντου στο Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ.

Στο τζάκι του έπαιζε με μια μικρή γατούλα ο Ντίνος Γιαννόπουλος, αρχιδιερμηνέας των Αγγλων και μετέπειτα διάσημος σκηνοθέτης που διέπρεψε στη Νέα Υόρκη. Εκεί δέχτηκε τις περιποιήσεις της μητέρας Ζαχαροπούλου όντας άρρωστος ο γενικός διοικητής Ρούμελης Σημίτης, πατέρας του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη.

Ο Κώστας Καραγιώργης
Ο κομμουνιστής Κώστας Καραγιώργης με τη σύζυγό του Μαρία και τον νεογέννητο γιο τους Αλέξη, «ο πάντα άψογα ντυμένος, πάντα φρεσκοξυρισμένος που δεν έμοιαζε με κανέναν από τους άλλους ηγέτες του ΕΑΜ και με συμπεριφορά άψογη», έζησαν επίσης εκεί...

«Η Καστανιά ήταν κόμβος και το σπίτι μας αρχοντικό με δέκα δωμάτια. Γι' αυτό επελέγη ως τόπος διανυκτέρευσης ή παραμονής μερικών ημερών από τον ?υπεύθυνο καταλυμάτων? του χωριού», διηγείται σήμερα στο «Εθνος» ο κ. Αγγελος Ζαχαρόπουλος -ένα από τα τέσσερα παιδιά της οικογένειας- που έζησε τα γεγονότα της εποχής με τον ενθουσιασμό της εφηβείας.

Αγγελος Ζαχαρόπουλος και Νικηφόρος Ρώτας, μαθητές της Σχολής Εφέδρων Αξιωματικών Σύρου τη δεκαετία του '50

Πρώτος από αριστερά ο Αγγελος Ζαχαρόπουλος και τελευταίος ο Νικηφόρος Ρώτας, μαθητές της Σχολής Εφέδρων Αξιωματικών Σύρου τη δεκαετία του '50

«Ο πρώτος που φιλοξενήθηκε στο σπίτι μας ήταν ο Αρης Βελουχιώτης με τη συνοδεία του, τον Δεκέμβριο του '42. Ηταν εντυπωσιακός έτσι όπως τον είδα με τη γενειάδα του. Το βράδυ κατέλυσε στο σπίτι μας μαζί με το επιτελείο του. Κοντά στο τζάκι, συζητούσε με τον πατέρα μου όταν τον άκουσα κατάπληκτος να λέει: ?Συναγωνιστή Ζαχαρόπουλε, να ξέρετε ότι εμείς μια μέρα θα συγκρουστούμε με τους Αγγλους?. Μου έκανε τότε τεράστια εντύπωση. Τους Αγγλους εμείς τους περιμέναμε να κάνουν απόβαση στην Ελλάδα για να μας ελευθερώσουν από τους μισητούς κατακτητές Γερμανοϊταλούς. Δεν μπορούσα να εξηγήσω γιατί το είπε ο Αρης. Δύο χρόνια μετά κατάλαβα...».

Η καριέρα
Οι αναμνήσεις του κ. Αγγελου Ζαχαρόπουλου για τις συναντήσεις εκείνες τον ακολουθούν μέχρι σήμερα, καθώς διανύει τα 88 του χρόνια. Κι ας ήταν πλούσια η ζωή που ακολούθησε: σπουδές στο Παρίσι, επίτιμος διευθυντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες, γενικός διευθυντής του υπουργείου Γεωργίας και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής Διαπραγματεύσεων για την ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ.

Στο πατρικό του φιλοξενήθηκε μεταξύ άλλων ο καθηγητής Γιώργος Γεωργαλάς, γραμματέας της ΕΠΟΝ στην Κατοχή. «Οταν άρχισα τις σπουδές μου στη Γεωπονική το 1946 υπήρχε ακόμη μια τεράστια ΕΠΟΝίτικη επιγραφή ?Ζήτω ο λεβέντης μας καθηγητής Γεωργαλάς«. Οπως και άλλοι ΕΑΜικοί καθηγητές είχε παυθεί από καθηγητής και εργαζόταν στον ιδιωτικό τομέα», λέει ο κ. Ζαχαρόπουλος.

«Τη δεκαετία του '60 συνεργαστήκαμε στο πλαίσιο σχεδίου για τους υδατικούς πόρους της Ανατολικής Κρήτης. Κατά τη διάρκεια μιας περιοδείας τού θύμισα τη διανυκτέρευση στο σπίτι μας το 1944.

Ο Αγγελος Ζαχαρόπουλος (κέντρο) με τον Νίνο (δεξιά), έναν κυνηγημένο Ιταλό στρατιώτη τον οποίο οι Ζαχαρόπουλοι περιέθαλψαν σαν παιδί τους όταν χτύπησε την πόρτα τους στα πρόθυρα του θανάτου

Ο Αγγελος Ζαχαρόπουλος (κέντρο) με τον Νίνο (δεξιά), έναν κυνηγημένο Ιταλό στρατιώτη τον οποίο οι Ζαχαρόπουλοι περιέθαλψαν σαν παιδί τους όταν χτύπησε την πόρτα τους στα πρόθυρα του θανάτου. Εζησε μαζί τους έως το τέλος του πολέμου και δημιούργησαν μια σχέση ζωής που κράτησε 50 χρόνια

Συγκινήθηκε πολύ. Δεν σταμάτησε να αφηγείται τις εντυπώσεις του από τη διαμονή του στα Αγραφα», λέει ο κ. Ζαχαρόπουλος και συνεχίζει: «Ενας άλλος σημαντικός επισκέπτης μας ήταν ο Κρις Γουντχάουζ, ο αρχηγός της συμμαχικής αποστολής στο βουνό. Είναι γνωστή η δράση του. Τον Γουντχάουζ τον συνάντησα μάλιστα μετά από πολλά χρόνια και μιλήσαμε για τις στιγμές εκείνες. Πέθανε το 2001. Λίγο πριν πεθάνει, είχε έρθει στην Αθήνα για την παρουσίαση ενός από τα βιβλία του. Είχα προσκληθεί στην παρουσίαση αυτή και ο Αγγλος πρέσβης Μάικλ Λιουέλιν Σμιθ με συνέστησε σε εκείνον μιλώντας ελληνικά. Και τότε, όταν κατάλαβε ποιος είμαι, ο Γουντχάουζ μου μίλησε κι εκείνος στα ελληνικά και μου είπε συγκινημένος «Α... τι μου θυμίζετε!...».

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΟΥ '44
Θέατρο στα 1.200 μέτρα υψόμετρο

«Ο Βασίλης Ρώτας με το συνομήλικό μου γιο του Νικηφόρο έμειναν αρκετές μέρες στο σπίτι μας το καλοκαίρι του 1944. Δεν άργησε να οργανώσει θίασο νέων, με συμμετοχή του γιου του, του γράφοντος, του αδερφού μου Ζάχου και άλλων νέων αγοριών και κοριτσιών της Καστανιάς», γράφει ο κ. Αγγελος Ζαχαρόπουλος στο βιβλίο του «Τα ταραγμένα χρόνια 1940-1950» στο οποίο εξιστορεί τις συγκινητικές αναμνήσεις του από την εποχή εκείνη. «Ο θίασος έδωσε παραστάσεις στην Καστανιά και στα γειτονικά χωριά Νεοχώρι και Μπελοκομύτη. Ημασταν υπερήφανοι που μας δίδαξε τους ρόλους μας αυτός ο μεγάλος θεατρικός συγγραφέας και κορυφαίος θεατρικός μεταφραστής».

Το καλοκαίρι του 1944 μια σκηνή είχε τοποθετηθεί κάτω από τα θεόρατα έλατα του Ιτάμου, σε υψόμετρο 1.200 μέτρων και μαζί πρόχειρες κερκίδες με κορμούς δέντρων και σανίδες. Σε ένα μαγευτικό περιβάλλον ο Ρώτας παρουσίαζε το περίφημο έργο του «Ρήγας Βελεστινλής» κατά τη διάρκεια του Β' Πανθεσσαλικού Συνεδρίου του ΕΑΜ. Από τότε τα χρόνια πέρασαν... «Με τον Νικηφόρο συναντηθήκαμε οχτώ χρόνια αργότερα», λέει ο κ. Ζαχαρόπουλος, «το 1952, ως μαθητές της Σχολής Εφέδρων Αξιωματικών Σύρου. Εκεί ψυχαγωγούσε όλη τη σχολή με το φλάουτό του. Η μουσική του ήταν θείο δώρο τα βράδια. Πέρασαν από τότε 53 χρόνια έως τον θάνατό του το 2005. Ο Νικηφόρος εξελίχθηκε σε μεγάλο μουσουργό, όμως δεν αγαπούσε την προβολή...».

ΧΕΙΜΩΝΑΣ ΤΟΥ '43
Η συγκινητική ιστορία του Ιταλού στρατιώτη Νίνο

Μια τρυφερή φιλοξενία επεφύλαξε η οικογένεια Ζαχαροπούλου σε έναν κυνηγημένο Ιταλό στρατιώτη που χτύπησε την πόρτα της στα πρόθυρα του θανάτου. Τον περιέθαλψε σαν παιδί της δημιουργώντας μια σχέση ζωής που κράτησε 50 χρόνια...

«Μέσα στον άγριο αγραφιώτικο χειμώνα χτύπησε την πόρτα μας ο Νίνο ένα πρωί». Ηταν το 1943 λέει ο κ. Ζαχαρόπουλος. Οι Γερμανοί επιδίδονταν σε φοβερές εκκαθαρίσεις στην περιοχή θέλοντας να χτυπήσουν τους αντάρτες και να τιμωρήσουν όσους Ιταλούς είχαν προσχωρήσει μετά τη συνθηκολόγηση στις δυνάμεις του ΕΑΜ.

«Οταν άνοιξα, βρέθηκα μπροστά σ’ έναν ρακένδυτο στρατιώτη έτοιμο να καταρρεύσει. ''Παρακαλώ λίγο ζεστό νερό, πολύ πονάει στομάχι'', μου είπε. Τον κάλεσα να μπει και φώναξα τη μητέρα μου. Εκείνη χωρίς να χάσει καιρό του ετοίμασε τσάι του βουνού, το οποίο ο Νίνο ήπιε με εκδηλώσεις ευγνωμοσύνης. ''Φαίνεται πεθαμένος από την πείνα, θα του ετοιμάσω τραχανά'', είπε εκείνη ενώ του έδινε ζεστά ρούχα του πατέρα μου. Το ένστικτο της μάνας λειτούργησε ταχύτατα.

Η ίδια ήταν πολύ ανήσυχη για την τύχη του αντάρτη γιου της λόγω των συγκρούσεων που ακούγαμε ότι γίνονταν με τους Γερμανούς. Εικοσιπεντάχρονο παιδί, ο Νίνο δεν άργησε να συνέλθει και η οικογένεια αποφάσισε να τον κρατήσει».

Φιλοξενήθηκε στο σπίτι των Ζαχαρόπουλων μέχρι την απελευθέρωση. «Είχε ενταχθεί πλήρως στην οικογένεια και είχε αγαπηθεί από όλους. Μας βοηθούσε στις εμπορικές μας δουλειές, ενώ είχε έναν στενό σύντροφο και φίλο στην Καστανιά, Ιταλός στρατιώτης κι αυτός, τον Λέλιο. Είχε μάθει λίγα ελληνικά και μιλούσε καλά γαλλικά. Συζητούσαμε κυρίως για τη ζωή μετά τον πόλεμο».

Συχνή επικοινωνία
Τον Οκτώβρη του ’44 ο Νίνο έφυγε. Η συχνή επικοινωνία του με την οικογένεια διατηρήθηκε για μια δεκαπενταετία. «Αμέσως μετά την επιστροφή του στο Μιλάνο μας έστειλε γράμμα, ενώ μόλις απέκτησε κάποια οικονομική ευχέρεια άρχισε να στέλνει δώρα στη μητέρα μου, στη μάμα του, όπως την αποκαλούσε». Ακολούθησε μια επίσκεψη στην Ιταλία, τα χρόνια πέρασαν, οι σχέσεις ατόνησαν, ο Νίνο πέθανε. Ομως πριν πεθάνει ζήτησε από τον γιο του να πραγματοποιήσει ένα προσκύνημα στην Καστανιά. «Γείτονες Καστανιώτες μου είπαν πριν από μερικά χρόνια ότι εμφανίστηκε ένας καλοβαλμένος Ιταλός και ρώτησε πού είναι το σπίτι μας. Του είπαν ότι είναι άδειο και του το έδειξαν. Κατάπληκτοι τον είδαν να γονατίζει στα σκαλιά, να τα φιλάει και να απέρχεται συγκινημένος και σιωπηλός...».

Κατερίνα Ροββά 
Φωτογραφίες Χάρης Γκίκας

28/10/2016 - Το σπίτι-καταφύγιο της Αντίστασης

Τον χειμώνα του '42 στα παγωμένα βουνά των Αγράφων οι αντάρτες περνούν τραγουδώντας.

Το σπίτι-καταφύγιο της Αντίστασης | κοινωνία | ethnos.gr