AChecker validation success

ΚΑΤΕΡΡΕΥΣΕ Η ΤΟΞΩΤΗ ΓΕΦΥΡΑ ΣΤΑ ΓΑΥΡΑ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ - ΚΑΤΑΦΥΓΙΟΥ. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ

Ανάμεσα στις πολλές απώλειες που άφησε η πρωτοφανής σε όγκο βροχόπτωση (κυκλώνας) της 18 Σεπτεμβρίου γνωστή ως Ιανός που χτύπησε ανελέητα το Νομό μας σε ζωικό κεφάλαιο, αγροτικές καλλιέργειες και υποδομές του Νομού μας συγκαταλέγεται και η γέφυρα στα Γαύρα που συνέδεε την Καστανιά και λοιπά ορεινά των Αγράφων με το Καταφύγι και κατ’ επέκταση με τον πεδινό χώρο και το εμπορικό κέντρο της Καρδίτσας.

Η γέφυρα είναι γνωστή στους μεν Καταφυγιώτες ως Γέφυρα στα Γαύρα, ονομασία που οφείλει στο αυτοφυές φυλλοβόλο δέντρο, και στους Καστανιώτες ως Γέφυρα Καρά από γειτονική τοποθεσία που προήλθε από παλιά οικογένεια Καστανιωτών που μετοίκησε τον 19ο αιώνα προς Λάρισα, όπου μάλιστα οι Καστανιώτες δημιούργησαν μια δική τους συνοικία.

Δεν μετρά χρόνια ζωής, αλλά ήταν έργο των μέσων του προηγούμενου 20ου αιώνα (1946), δημιούργημα των κατοίκων της Καστανιάς που κατά βάση αυτούς εξυπηρετούσε στις τακτικές καθόδους των προς τα πεδινά για την πώληση της εμπορικής ξυλείας των και των άλλων αναγκών. Μη ξεχνάμε ότι οι Καστανιώτες ήσαν οι περίφημοι από χρόνια αγωγιάτες με τα μεγάλα υψηλόσωμα μουλάρια που εξυπηρετούσαν και τον υπόλοιπο ορεινό όγκο των Αγράφων με τα πολλά εμπορικά και λοιπά καταστήματα που έφερε. Αποτελούσε δηλαδή επί αιώνες ένα εμπορικό μετακομιστικό κέντρο της περιοχής.

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ

Η γέφυρα χτίστηκε την άνοιξη προς καλοκαίρι του 1946 από Πυρσογιαννίτες μαστόρους της Ηπείρου. Συγκεκριμένα μια ομάδα μαστόρων αφού έκτισαν κάποια σπίτια στον Μπελοκομύτη κλήθηκε στην Καστανιά από τον Βασίλη Μπότση, πρώην αξιωματικού του Στρατού και Καπετάνιου του ΕΛΛΑΣ στην περιοχή των Αγράφων, γνωστού με το ψευδώνυμο Αγραφιώτης, να χτίσει και το δικό του σπίτι.

Η ίδια ομάδα κλήθηκε μετά να χτίσει και το παλιό ξύλινο γεφύρι στηριζόμενο σε χοντρούς διχαλωτούς πασσάλους που υπήρχε περίπου στην ίδια θέση. Δε γνωρίζουμε το ακριβές κείμενο της συμφωνίας. Ποιος ακριβώς τους ανέθεσε το έργο και τις επιμέρους άλλες συμφωνίες. Το βέβαιο είναι ότι οι Καστανιώτες θα τους μετέφεραν ένα μέρος των υλικών (ξυλεία, τσιμέντο, μέρος της πέτρας και ίσως ασβέστη) με το θεσμό της προσωπικής εργασίας που ίσχυε τότε. Για τον ασβέστη διατηρώ τις επιφυλάξεις μου, γιατί λίγα μέτρα πιο πάνω από τη γέφυρα προς την πλευρά του Καταφυγίου διασώζεται και σήμερα ίχνος κυκλικής ασβεσταριάς. Τα χρήματα θα τα έπαιρναν από τα έσοδα της Καρταλικής Επιτροπής που από χρόνια λειτουργούσε στην περιοχή από έκταση 80 στρεμμάτων που είχε στα λεκανοπέδιο του Μέγδοβα ποταμού που αργότερα καλύφθηκαν από την ομώνυμη λίμνη ή Λίμνη Πλαστήρα όπως αποκαλείται σήμερα. Η διατροφή θα επιβάρυνε τους ίδιους. Παρέα τους μόνο ο μυλωνάς Μητσιαρέλος, ή Δημήτριος Μπολτσής που το μύλο του στο παρακείμενο ρέμα, από πλευράς Καστανιάς, χρησιμοποιούσαν ως στέγη τις βροχερές μέρες και κάπου κάπου ως μαγειρείο.

Την ομάδα αποτελούσαν οι καταγόμενοι από την Πυρσόγιαννη Κόνιτσας: Δημήτρης Φρόντζος (1905-1970), αρχιμάστορας. Χρήστος Μπύρκος (1914-1994), πελεκάνος της πέτρας στους γωνιόλιθους ή καμαρολίθια, και οι αδελφοί Στέφανος Σερίφης (1917-1998) και Χριστόφορος (1925- 2012) ο και νεότερος όλων. Το γεφύρι επισκεφθήκαμε το 1911 μαζί με τον Σπύρο Μαντά γνωστού ανά το Πανελλήνιο για τη μελέτη των πέτρινων γεφυριών της ευρύτερης περιοχής της Ηπείρου (Πίνδου), ο οποίος μόλις πληροφορήθηκε από τον γράφοντα ότι ο 21 τότε ετών Χριστόφορος είναι εν ζωή, φρόντισε να τον συναντήσει, βιντεοσκοπήσει τη συνομιλία του και συλλέξει πολλές πληροφορίες. Οι δύο παραπάνω, μαζί με τον Ιωάννη Κόγια, Καστανιώτη, που τις αναμνήσεις του καταγράψαμε στο βιβλίο της Καστανιάς είναι και οι πηγές των πληροφοριών μου. Μαζί μας τότε υπήρξε και ο Άγγελος Σινάνης, από Ελάτη Τρικάλων, γνωστού για τα ταξιδιωτικά του κείμενα και φωτογραφικό του υλικό.

Οι εργασίες ανέγερσής του άρχισαν κάπου το Πάσχα του 1946 και κράτησαν περίπου ένα δίμηνο. Επισκέφτηκαν το χώρο και αφού επέλεξαν το ακριβές σημείο, πιο σταθερό και βραχώδες προς αυτό του Καταφυγίου και πιο σαθρό προς αυτό της Καστανιάς, έσκαψαν σε βάθος περίπου ενός μέτρου, όπου συνάντησαν στέρεο βραχώδες μέρος και σχημάτισαν τα βάθρα του. Ακολούθησε η ξύλινη καμάρα (καλούπια) όπου θα κρατούσε το μονότοξο γεφύρι μήκους 6 μ. και ύψος 4,15. Προς τούτο επέλεξαν μια λάκα σχημάτισαν επάνω της τον κύκλο, κάτι σαν ημιπεριφέρεια, και αφού τελειώσανε την μετέφεραν στην οριστική του θέση και άρχισε η ανέγερσή της με φ(υ)λάχτρες 0,25χ0,25 μ. και συνολικού ανοίγματος 2 μέτρων.

Αφού την ολοκλήρωσαν και τοποθέτησαν και την τελευταία πέτρα, το λεγόμενο κλειδί – με μεγαλύτερο μήκος στην πάνω πλευρά και μικρότερο την κάτω, ανέμειναν το πενθήμερο να σφίξει και να αφαιρέσουν την καμάρα τους. Ήταν πάντοτε η πιο κρίσιμη στιγμή του έργου τους, αν σταθεί ή καταρρεύσει. Τούτο όμως φρόντισε να το αφαιρέσει μια ξαφνική νεροποντή τρεις ή τέσσερις μέρες μετά και εμείς, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Χρ. Σερίφης ΄΄ περιμέναμε το αποτέλεσμα σαν τεθλιμμένοι συγγενείς ΄΄. Η σκαλωσιά παρασύρθηκε, αλλά η γέφυρα άντεξε γεμίζοντάς μας ανακούφιση για την καλή του εκτέλεση αλλά και γιατί .. δε θα χάναμε τα χρήματά μας.

Η επιτόπια επίσκεψη με τον αγαπητό Σπ. Μαντά μού αύξησε το ενδιαφέρον και το σεβασμό μου προς το μνημείο, αφού το περιέγραψε ως ένα από τα καλύτερα σωζόμενα γεφύρια με τέλειο κύκλο και ως ένα από τα τελευταία σωζόμενα που το χτίσιμό τους ανατίθεται σε έμπειρους τεχνίτες που στο πρόσωπό τους συγκέντρωναν, όπως παλιά, την ιδιότητα του τοπογράφου, αρχιτέκτονα και μηχανικού.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το γεφύρι μας δεν ευτύχησε να ζήσει επί μακρόν. Φρόντισε να έχει τόση ζωή, όση ήταν απαραίτητη η χρήση του και να παραμείνει όρθιο και ατραυμάτιστο όσο ο μέσος όρος ζωής του ανθρώπου. Πολλοί Καταφυγιώτες το επισκέπτονταν και το θαύμαζαν. Τελευταία επίσκεψή του ήταν αυτή της 25 Οκτώβρη μαζί με το φίλο μου Θόδωρο Ρίζο που επιβεβαιώσαμε και το χαμό του. Δυστυχώς ΄΄ εμαρτύρησε ΄΄ μέσα σε μια νύχτα παλεύοντας με τα στοιχεία της Φύσης χωρίς να τα καταφέρει, χωρίς κανείς να του συμπαρασταθεί και να του συμπονέσει. Ας αποτελέσει αυτό μου το δημοσίευμα, στις 40 ημέρες από τον οριστικό του χαμό, το ΄΄αιώνιο μνημόσυνό του΄΄.

Υ.Γ. Ευχαριστώ πολύ τους αγαπητούς μου φίλους Σπύρο Μαντά για την προθυμία του να με παράσχει κάθε πληροφορία και το γιο τού Χριστόφορου Σερίφη, Γιάννη, να μου παραδώσει εδώ και χρόνια το σχετικό βίντεο.

Δημοσιεύθηκε και στην τοπική εφ. Νέος Αγών Καρδίτσας 1-11-2020

Ε Υ Χ Α Ρ Ι Σ Τ Ω