Να ζωντανέψουμε το πανέμορφο, ένδοξο κεφαλοχώρι μας!
Πανέμορφη και μαγευτική, με μακραίωνη ιστορία, η Καστανιά των Αγράφων, ριζωμένη στους πρόποδες της Τσιούκας στην περιοχή της λίμνης Πλαστήρα, έζησε στο διάβα των χρόνων περιόδους ακμής αλλά και χρόνους δύσκολους. Κάτω από τα έλατα και τις καστανιές, πνιγμένη στο πράσινο, αγναντεύει βορειοανατολικά τον ήρεμο Θεσσαλικό κάμπο μέχρι τον Όλυμπο, δυτικά την άγρια ομορφιά των ψηλών βουνών της Πίνδου, και, αν ανεβείς ψηλότερα, βλέπεις όλη τη λίμνη με τα χωριά της. Το ιδανικό κλίμα, που της χαρίζει το υψόμετρο των 800 μέτρων, και τα δροσερά νερά της είναι η ευλογία για τους κατοίκους της και η ανάσα για τους χιλιάδες παραθεριστές που ανέβαιναν για να αναζωογονηθούν.
Η κομβική γεωγραφική της θέση την κατέστησε το σύνδεσμο των αγραφιώτικων χωριών με τον Κάμπο, και σήμερα, 23 χιλιόμετρα από την Καρδίτσα, έχει άμεση πρόσβαση σ’ αυτή και σε πολλά χωριά της Θεσσαλίας και της Ευρυτανίας.
Κοντά στο Φράγμα και ανάμεσα στις ανατολικές και δυτικές όχθες της λίμνης Πλαστήρα, εύκολα και γρήγορα μπορεί κάποιος να απολαύσει όλες τις φυσικές ομορφιές τους και να επισκεφτεί τα ιστορικά τους μνημεία.
Η Καστανιά και η Μούχα, που μαζί με το μικρότερο οικισμό, την Κοτσοπαπούλου, αποτελούν μία κοινότητα, έχουν τη μεγάλη τύχη να ερευνήσει διεξοδικά και να δημοσιεύσει την ιστορία τους και τη γενεαλογία, τεκμηριωμένα και έγκυρα ο Γιώργιος Κλήμος στο ογκώδες βιβλίο του. Τα στοιχεία που έφερε στο φως μας εκπλήσσουν με τα όσα πέρασε και πρόσφερε αυτός ο τόπος.
Με ρίζες στην αρχαία Δολοπία, τη μακραίωνη κατοίκησή της μαρτυρούν τα ερείπια αρχαίου φρουρίου και τάφοι στην Τσιούκα. Βυζαντινό οικισμό πιστοποιεί η απογραφή του 1454, ένα χρόνο μετά την Άλωση.
Είναι η μεγάλη Καστανιά των Αγράφων που αναφέρουν οι πηγές. Κάτοικοί της μνημονεύονται ως αφιερωτές σε μονές των Μετεώρων και αλλού, ενώ περιηγητές την χαρακτηρίζουν ως ένα από τα σημαντικότερα χωριά των θεσσαλικών Αγράφων (Fr. Pouqueville) με 500 οικογένειες (W. Leake, 1810). Υπήρξε γενέτειρα δύο Πατριαρχών, των Καλλινίκου Β΄ (1688-1702) και Σεραφείμ (1733-34), επισκόπων, διδασκάλων και λογίων και το σχολείο της αναφέρεται ήδη από τα τέλη του 17ου αιώνα.
Η αμπελοκαλλιέργεια και το φημισμένο κρασί της (νέκταρ των Αγράφων ονομάστηκε), η μεταξοβιομηχανία, οι διαμετακομιστικές και εμπορικές δραστηριότητες (εμπορικό κέντρο την είχαν οι Σαρακατσάνοι τσελιγκάδες των γύρω βουνών και ως κεφαλοχώρι-σταθμό ανεφοδιασμού πολλά χωριά της γειτονικής Ευρυτανίας), και ακόμα οι πρόσοδοι ως τόπου παραθερισμού μεγάλης εμβέλειας (μαγικό τόπο τη χαρακτηρίζουν περιγραφές της εποχής) και οι άλλες δυνατότητες που παρείχε ο ορεινός και δασώδης τόπος έθρεψαν, με όσες δυσκολίες, γενιές και γενιές στο διάβα των αιώνων, σε ένα περιβάλλον πολυάνθρωπο, που έσφυζε από κίνηση, λεβεντιά και ζωή.
Στους εθνικούς αγώνες έδωσε βροντερό παρών. Υπήρξε έδρα αρματολών της επανάστασης, έδρα του στρατοπέδου του Γ. Καραϊσκάκη, αλλά δεν είχε την τύχη να συμπεριληφθεί στο πρώτο ελεύθερο ελληνικό κράτος. Η οροθετική γραμμή του 1833 έκοψε στα δύο την κοινότητα και πέρασε μόνο η Μούχα στο ελληνικό, ενώ ως τουρκική η Καστανιά, σ’ αυτή την τόσο ιδιόρρυθμη κατάσταση, έγινε η έδρα Τουρκικού Επαρχείου και Στρατιωτικού Σταθμού. Εδώ όμως υπογράφτηκε στην Επανάσταση του 1854 η διακήρυξη των αγωνιστών των Αγράφων. Απελευθερώθηκε το 1881 και μαζί με το υπόλοιπο μισό της ξανάγιναν μία κοινότητα του Δήμου Ιτάμου.
Στα χρόνια της γερμανικής κατοχής έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Εθνική Αντίσταση και στον ολέθριο εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε, ως κύριο στρατηγικό κέντρο επιχειρήσεων, υπέστη φοβερά δεινά.
Γενναίοι οι κάτοικοι ξανάστησαν το ρημαγμένο χωριό τους και με τα έργα της κατασκευής του φράγματος Μέγδοβα πήρε μία νέα ανάσα ο τόπος.
Άλλαξαν όμως πολύ οι εποχές. Τα παιδιά της, που πάντα ακολουθούσαν δρόμους ξενιτιάς κοντινούς και πολύ μακρινούς, τώρα με γρήγορους ρυθμούς άδειασαν το χωριό, που δεν κατάφερε να μπει στην τελευταία αναπτυξιακή περίοδο της περιοχής της Λίμνης Πλαστήρα και έφτασε σε μεγάλη παρακμή.
Όσοι από εμάς ανήκουν στη γενιά της δεκαετίας του 1950-60, που ζήσαμε το χωριό μας σε εποχή ακμής χιλίων κατοίκων, που φοιτήσαμε 120 μαθητές στο δημοτικό σχολείο του με τρεις δασκάλους, που γλεντήσαμε σε γιορτές και πανηγύρια, που συμμετείχαμε σε θερισμούς και τρύγους, που ψωνίσαμε από τα μεγάλα παντοπωλεία της, που διασκεδάσαμε στα όμορφα μαγαζιά της, που δεθήκαμε σφιχτά με αξέχαστες σχολικές και εκκλησιαστικές εκδηλώσεις, που ήταν το κέντρο των δραστηριοτήτων μας, και που ύστερα, από μικρά αναγκαστήκαμε να φύγουμε για να σπουδάσουμε και να προκόψουμε, όπως μας έλεγαν, επιστρέφοντας συχνότερα ή αραιότερα στο γενέθλιο τόπο μας, ανεπαίσθητα στην αρχή εντονότερα αργότερα, συνειδητοποιήσαμε τη σταδιακή παρακμή του.
Πολλοί και γνωστοί οι λόγοι, αλλά πολύ πικρή η διαπίστωση ότι χρόνο με το χρόνο ο τόπος μας ερημώνει. Έκλεισε το σχολείο, άδειασαν τα σπίτια από μόνιμους κατοίκους, έσβησε η ζωντάνια και η αισιοδοξία. Δε χάθηκε όμως η μεγάλη αγάπη. Τα ξενιτεμένα παιδιά της επισκεύασαν τα πατρικά τους σπίτια και έκτισαν καινούρια και άλλοι λίγο, άλλοι περισσότερο αναζητούν τα καλοκαίρια τον παιδικό τους παράδεισο και μεταλαμπαδεύουν στα παιδιά τους, που γεννήθηκαν και ζουν αλλού, ένα κομμάτι από την καρδιά τους που βρίσκεται πάντα εκεί στην αγαπημένη γενέτειρα· και μαζί όλα όσα μπορούν για τις ρίζες και τη γενιά τους, για τη ντοπιολαλιά τους και τις περασμένες τους συνήθειες. Προ πάντων όμως διακαώς επιθυμούν να ξανακάνουν το χωριό τους ελκυστικό, να προσπαθήσουν στις νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν να επινοήσουν τρόπους για να ξαναφέρουν τη ζωντάνια.
Ευγνώμονες σε αυτούς που έμειναν και υπηρέτησαν κατά τη δύναμή τους τον τόπο, με απέραντη αγάπη και αγνή διάθεση συσπειρωνόμαστε για να συμπαρασταθούμε στους εκλεγμένους άρχοντες του τόπου μας και να εργαστούμε ο καθένας με τις δυνάμεις και τις ιδέες του για να υψώσουμε πάλι την Καστανιά μας στο βάθρο της και στα περασμένα της μεγαλεία.
Η μακραίωνη τουριστική παράδοση και η υπάρχουσα σύγχρονη υποδομή είναι οι καλοί οιωνοί.
Μία νέα πνοή φέρνει η ίδρυση του σωματείου «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΑΣ - ΜΟΥΧΑΣ ''Ο ΑΓΙΟΣ ΤΡΥΦΩΝ''», ο οποίος στο πολυσέλιδο καταστατικό του προσδιορίζει τους σκοπούς και τη δράση του για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και την ανάδειξη του τόπου.
Παράλληλα, καθώς η τεχνολογία έχει φέρει όλο τον κόσμο κοντά, δημιουργήσαμε αυτή την ιστοσελίδα για να αποτελεί ένα δίαυλο επικοινωνίας και να συμπεριλάβει όλα τα σημεία αναφοράς και κοινής δράσης.